Równość płci w polityce
Równouprawnienie kobiet i mężczyzn w życiu politycznym jest kluczowym elementem poprawy stanu polskiej demokracji. Zespół Obserwatorium Równości Płci od kilku lat zajmuje się kwestia obecności kobiet w procesie wyborczym. Zapraszamy do zapoznania się z wynikami badań:
Dnia 11 grudnia 2002 roku odbyła się w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego konferencja wieńcząca dwuletni projekt badawczy realizowany przez Instytut Spraw Publicznych pod merytorycznym kierownictwem prof. Małgorzaty Fuszary. Głównym przedmiotem analiz były wybory samorządowe z 2010 roku oraz wybory do Sejmu i Senatu z roku 2011.
Grudniowa konferencja podzielona została na dwie części: teoretyczno-naukową oraz praktyczną. W pierwszej, ekspertki projektu omówiły wyniki przeprowadzonych badań, które obejmowały wybory samorządowe i parlamentarne. Dodatkowo została przedstawiona analiza wizerunku kobiet i mężczyzn w telewizyjnych kampaniach wyborczych. Na koniec zaprezentowano rekomendacje, mające polepszyć sytuację kobiet w życiu publicznym. Zostały one skierowane do pięciu typów podmiotów: władz państwowych, partii politycznych, organizacji pozarządowych, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Państwowej Komisji Wyborczej.
W drugiej części konferencji odbyła się dyskusja pomiędzy zaproszonymi panelistkami a publicznością. Wśród zaproszonych gości były kobiety zawodowo zajmujące się polityką:
Wanda Nowicka (Wicemarszałkini Sejmu RP), Aleksandra Sheybal-Rostek (PO), Halina Sobańską (SLD) oraz Anna Lutek (PiS). Postulatem wysuwanym zgodnie przez wszystkie polityczki było wprowadzenie do kodeksu wyborczego mechanizmu „suwaka”, polegającego na przemiennym rozmieszczeniu kobiet i mężczyzn na listach wyborczych, w zakresie 35 % parytetu.
Instytut Spraw Publicznych rekomenduje zastosowanie i wdrożenie niniejszych postulatów, przez następujące grupy podmiotów:
1. Władze państwowe:
o Przepisy prawa wyborczego, regulujące mechanizm kwot w wyborach proporcjonalnych, powinny zostać uzupełnione systemem obowiązkowej naprzemienności kobiet i mężczyzn w pierwszej dziesiątce na listach wyborczych (tzw. suwak).
o Powinien nastąpić powrót do systemu proporcjonalnego na wszystkich szczeblach wyborów. System ten - jak wskazują wszystkie analizy - znacznie bardziej sprzyja wyrównywaniu szans kobiet i mężczyzn w procesie wyborczym.
o Należy rozwinąć wielopłaszczyznową debatę nad politycznymi priorytetami kobiet i mężczyzn. Powinna się ona toczyć m.in. w Parlamentarnej Grupie Kobiet. Wprowadzenie demokracji deliberatywnej w formie szerokich debat na temat politycznych priorytetów, w której udział wzięliby przedstawiciele różnych społecznych grup, pomogłoby w zbliżeniu oczekiwań elektoratu i działań polityków obu płci.
o Poprzez tworzenie stanowisk pełnomocników do spraw równości w agendach rządowych, należy wzmacniać politykę równościową oraz zwalczać stereotypy związane z płcią.
o Władze państwowe (parlament, rząd, władze lokalne) powinny pozostawać w dialogu z przedstawicielkami ruchu kobiecego, co pozwoli na uwzględnienie priorytetów kobiet i spraw dla nich ważnych, a tym samym na wzmocnienie tzw. substantive representation kobiet.
2. Partie polityczne:
o Kluby i koła parlamentarne powinny promować występowanie kobiet w ich imieniu, zwłaszcza w przypadku debat parlamentarnych.
o Partie powinny promować zrównoważony udział kobiet i mężczyzn w swoich władzach.
o W partiach politycznych powinny powstać tzw. sekcje kobiet (women’s sections).
o Partie polityczne dokonywać podziału środków finansowych partii w taki sposób, aby w większym stopniu mogły z nich korzystać kobiety kandydujące w wyborach.
o Partie powinny stworzyć fundusz, z którego finansowane będą inicjatywy wspierające kobiety.
o Partie powinny określać jasne kryteria selekcji kandydatów i kandydatek co najmniej na rok przed planowanymi wyborami, aby kobiety miały szansę przygotować się do udziału w wyborach.
o Kobiece sekcje w partiach powinny organizować mentoring kobiecy wewnątrz partii polegający na tutoringu kandydatek realizowanego przez kobiety, które już zostały wybrane do organów władzy lokalnej i krajowej.
o Regulacje dotyczące parytetów i tak zwanych suwaków na listach wyborczych powinny się znaleźć w statutach partii.
3. Organizacje pozarządowe:
o Powinny zostać zrealizowane cykle szkoleń przed wyborami samorządowymi w 2014 roku dla kobiet pierwszy raz angażujących się w politykę.
o Partie polityczne powinny zostać poddane genderowemu audytowi.
o Powinna zostać zainicjowana debata dotycząca skutków zmian ordynacji wyborczej w wyborach samorządowych z perspektywy genderowej oraz dyskusja nad możliwymi rozwiązaniami wyrównania szans kobiet w większościowych systemach wyborczych (np. twinning, all women’s short-list).
o Organizacje pozarządowe powinny zbudować szeroką koalicję zajmujących się informowaniem o wpływie jednomandatowych okręgów wyborczych na szanse kobiet w procesie wyborczym, kwestiami dostępu do finansów na realizowanie kampanii (tzw. „early money for women”) oraz równego dostępu do procesu wyborczego.
4. Krajową Radę Radiofonii i Telewizji:
o Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji powinna prowadzić cykliczny monitoring telewizji publicznej oraz stacji prywatnych pod kątem prezentowania w mediach kobiet i mężczyzn.
o Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji powinna inicjować debatę na temat prezentowania kobiet w spotach wyborczych.
o Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji powinna wydać rozporządzenie w sprawie zasad i sposobu łącznego prowadzenia kampanii wyborczej w programach radiowych i telewizyjnych przez komitety wyborcze, uprawnione do rozpowszechniania audycji wyborczych w wyborach. Rozporządzenie to powinno zawierać zobowiązanie partii do przeznaczania zrównoważonej części czasu dla kandydatów i kandydatek w bezpłatnych audycjach wyborczych emitowanych w telewizji publicznej.
5. Państwową Komisję Wyborczą:
o Spoty informacyjne przygotowywane przez Państwową Komisję Wyborczą przed wyborami powinny być tworzone z uwzględnieniem języka wrażliwego genderowo.
Rekomendacje w trzech wersjach językowych do pobrania:
Kategorie
Udział kobiet w polityce
-
Udział kobiet w wyborach parlamentarnych w 2015 roku
Agata Chełstowska, Małgorzata Druciarek, Aleksandra Niżyńska, Natalia Skoczylas(Rok publikacji: 2015) -
Jednomandatowe Okręgi Wyborcze a równość płci
Agata Chełstowska(Rok publikacji: 2012) -
(Nie)obecność kobiet w polityce - Czy wspólna strategia dla Europy Środkowo-Wschodniej jest możliwa?
Małgorzata Druciarek, Aleksandra Niżyńska(Rok publikacji: 2014) -
Mechanizm suwakowy jako skuteczna metoda zapewniania kobietom i mężczyznom równych szans w wyborach
Obserwatorium Równości Płci(Rok publikacji: 2014) -
Kobiety, wybory, polityka
Małgorzata Fuszara (red.)(Rok publikacji: 2013) -
Kobiety i mężczyźni w telewizyjnej kampanii wyborczej.
Emilia Rekosz(Rok publikacji: 2010) -
Partie o kobietach
Marta Gałązka(Rok publikacji: 2012) -
Kobiety na polskiej scenie politycznej
M.Druciarek, M.Fuszara, A.Niżyńska, J.Zbieranek(Rok publikacji: 2012) -
Rekomendacje wypracowane w ramach projektu Kobiety na listach wyborczych
(Rok publikacji: 2012) -
Planowanie na rzecz równości
Stina Larserud, Rita Taphorn(Rok publikacji: 2013)